μαθαίνοντας το Άξιον Εστί...

Η συναυλία με τον γενικό τίτλο "Άξιον Εστί" πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 15 Ιουνίου 2014 στο Πνευματικό Κέντρο της Ι.Μ.Δημητριάδος, λόγω βροχής, και με μεγάλο απόντα τον Γιάννη Αργυρόπουλο - η ιστορία είναι μεγάλη, ίσως γραφτεί μια άλλη φορά...

Στις 22 Ιουνίου δημοσιεύτηκε στην βολιώτικη εφημερίδα "Ταχυδρόμος" το παρακάτω κείμενο:

Μαθαίνοντας το «Άξιον Εστί»

Άξιον Εστί το τίμημα!

Αυτή η τελευταία φράση του 18^ου ψαλμού των Παθών, αμέσως πριν αρχίσει το Δοξαστικόν σε ρυθμό τσάμικου, που καταλήγει με το συγκλονιστικό εκείνο «νυν το μηδέν και αιέν ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας», εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την εμπειρία των χορωδών της Βολιώτικης Χορωδίας στην μακρά πορεία προς και στην αίσθηση μετά την Συναυλία της 15^ης Ιουνίου 2014, στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος.

«Ήταν μακρύς ο δρόμος ως εδώ, δύσκολος δρόμος», όπως θα έλεγε και ο Γιάννης Ρίτσος.

Η Βολιώτικη Χορωδία είναι ένα καθαρά ερασιτεχνικό σύνολο ανδρών και γυναικών, που απλώς αγαπούν το καλό τραγούδι. Σε μεγάλο ποσοστό διαβάζουν μόνο τα λόγια στις τετράφωνες παρτιτούρες που μοιράζει η Μαέστρος, με τα πολύπλοκα μουσικά σύμβολα, τα όγδοα, τα παρεστιγμένα, τα τρίηχα και τα εξάηχα, τα μέτρα και τους ρυθμούς. Η μελωδία βιώνεται με το αυτί, την ψυχή και την πείρα, η Μαέστρος, με τεράστια υπομονή, παίζει στο πιάνο και τραγουδά μία-μία μουσική φράση, με τέσσερις διαφορετικούς τρόπους για τις τέσσερις φωνές (σοπράνο, άλτο, τενόρο, μπάσσο) κι έτσι σιγά-σιγά παίρνει μορφή το τραγούδι κι αναδεικνύεται το μεγαλείο της όποιας μουσικής και ποιητικής σύνθεσης. Μια πραγματικά «μαγική» διαδικασία, που απαιτεί συγκέντρωση και προσήλωση στον στόχο, που απαιτεί πολύ κόπο.

Το «Άξιον Εστί» του Μίκη Θεοδωράκη, πάνω στη μεγαλειώδη ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, είναι ένα έργο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιαίτερες απαιτήσεις. Αυτό που ο ίδιος ο συνθέτης χαρακτήρισε «Λαϊκό Ορατόριο», περιέχει μουσικές φόρμες από ολόκληρο το φάσμα της ελληνικής μουσικής παράδοσης, από τους βυζαντινούς ύμνους ως το χασάπικο, από το λεβέντικο τσάμικο ως το δυτικόφερτο βαλσάκι, από την έντονη μουσική απαγγελία της Γένεσης μέχρι τον χαμηλόφωνο «λύχνο του άστρου».

Και όλα αυτά βασισμένα πάνω σε στίχους που αναφέρονται σε «λιόδεντρα που κρησάρουν το φώς», σε νησιά «ηλιοβόρα και σεληνοβάμονα», σε κορίτσια «αγγεία των μυστηρίων», στης «σελήνης το μελάγχρωμα το ανίατο». στων «λεπιδοπτέρων το νέφος το κινούμενο», σ’ αυτούς που «αποκρυπτογραφούνε το Άσπιλο», σ’ αυτήν που «αρμόζει τη ζώνη του οφιούχου» και είναι «προφητικιά και δαιδαλική». Όλος ο πλούτος της ελληνικής μας γλώσσας υπάρχει μέσα σ’ αυτό το ποίημα του Ελύτη. «Κάθε λέξη κι από ‘να χελιδόνι», όπως λέει κι ένα στίχος της Γένεσης. Εικόνες, άπειρες εικόνες, τα «πόσιμα γαλάζια ηφαίστεια» των νησιών, τα ίδια τα νησιά που είναι «ίπποι πέτρινοι με τη χαίτη ορθή», η Μυρτώ που στέκει «αντικρύ του πελάγου σαν ωραίο οκτώ ή σαν κανάτι», τα όνειρα που γίνονται «τσέρκουλα στις γειτονιές των παιδιών», οι ναοί που έχουν «το σχήμα του ουρανού», οι «τρικάταρτες μπομπάρδες στ’ ανοιχτά του πέλαγου», η «μνήμη (που) καίει άκαυτη βάτος (στα βουνά)», το «φτενό στα πόδια σου χώμα, για να μην έχεις πού ν’ απλώσεις ρίζα».

Κάθε λέξη κι από ‘να χελιδόνι, για να  διαβάζεις μόνος σου την απεραντοσύνη. Κι όλη αυτή την απεραντοσύνη των λέξεων πρέπει να την κατανοήσεις, όλες αυτές τις εικόνες πρέπει να τις δημιουργήσεις μέσα σου, πρέπει να μπορείς να τις «βλέπεις», για να μπορέσεις να αποδώσεις σωστά το «Άξιον Εστί».

Αυτή, η δεύτερη δυσκολία, ίσως είναι και μεγαλύτερη από την δυσκολία των μουσικών σχημάτων. Αυτή είναι και η μεγαλοφυΐα της σύνθεσης του Θεοδωράκη, που αναδεικνύει σ’ αυτό το έργο – θεοποιεί, θα έλεγα – την ποίηση του Ελύτη. Η μουσική τονίζει τις εικόνες, οι λέξεις ταιριάζουν στους ρυθμούς και «αργά στις πέτρες τις πυρρές χαράζονται τα γράμματα».

Αργά, αλλά σταθερά, εδώ και ένα χρόνο, δυο και τρεις φορές την εβδομάδα, εκεί, στην παραγκούλα της οδού Γαμβέτα, με πολύ κόπο, τα γράμματα χαράζονταν, οι λέξεις τυπώνονταν, οι εικόνες έπαιρναν σχήμα δένοντας με την μουσική στις ψυχές των χορωδών της Βολιώτικης Χορωδίας.

Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που παρουσιάσαμε στις 15 Ιουνίου στο Πνευματικό Κέντρο. Ένα αποτέλεσμα για το οποίο δεν επιτρέπεται να μιλήσουμε εμείς – εμείς επιτρέπεται μόνο να πούμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι από αυτό που μπορέσαμε να αποδώσουμε.

Ευχαριστούμε την Μαέστρο μας, την κυρία Στάσα Τζάλλα η οποία, με την τέλεια γνώση μουσικής και την απέραντη υπομονή που διαθέτει μας δίδαξε νότα-νότα και στίχο-στίχο ολόκληρο το έργο,

Eυχαριστούμε την Μαέστρο της Χορωδίας Αταλάντης κυρία Αντιγόνη Κερετζή, που με την απόλυτη γνώση του συγκεκριμένου έργου και την απίστευτη ενεργητικότητά της μας δίδαξε τη σημασία των λεπτομερειών τόσο στα μουσικά σχήματα όσο και στην εκφορά του λόγου,

Ευχαριστούμε τους Χορωδούς του Μουσικού Πολιτιστικού Συλλόγου Αταλάντης, που συνέπραξαν μαζί μας έχοντας δώσει τον ίδιο αγώνα με εμάς,

Ευχαριστούμε τους μουσικούς που μας συνόδεψαν, Εύη Κανελλοπούλου, Γιάννη Καραμανιώλα, Νίκο Κασσαβέτη, Δημήτρη Τυφλίτη και, κυρίως, Νίκο Νέβρο, που έκανε έναν τιτάνιο αγώνα να προσαρμόσει σε πενταμελή ορχήστρα ένα έργο που είναι γραμμένο για συμφωνική ορχήστρα

Ευχαριστούμε τον «δικό μας» Βαγγέλη Κακάλια, που απέδωσε άψογα τα πολύ δύσκολα μέρη του ψάλτη, τον Γεράσιμο Ανδρεάτο που έδωσε την ψυχή του στα λαϊκά άσματα και τον Χαράλαμπο Σκυργιάννη, που απέδωσε με τον δικό του τρόπο τα, επίσης δύσκολα, αναγνώσματα.

Ευχαριστούμε την Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος που μας παραχώρησε τον χώρο για μια συναυλία που ήταν προγραμματισμένη για το ανοιχτό δημοτικό θέατρο Βόλου, και τους ανθρώπους του Πνευματικού Κέντρου που μας βοήθησαν με κάθε τρόπο.

Ευχαριστούμε το κοινό του Βόλου. το οποίο, παρά τις διάφορες αντιξοότητες, μας χάρισε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα και μια ευλαβική παρακολούθηση.

Τέλος, και κυρίως, ευχαριστούμε τον Θεό που μας αξίωσε να γίνουμε κοινωνοί αυτής της μεγάλης ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και να  γίνουμε έτσι πραγματικά λίγο καλύτεροι άνθρωποι.

Βολιώτικη Χορωδία