Δύο ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη

Δύο ποιήματα. Το ένα πολύ γνωστό, το άλλο σχετικά άγνωστο. Και τα δύο γραμμένα τις ίδιες μέρες, στις 5 το πρώτο και στις 7 το δεύτερο, του Οκτώβρη 1944, στον ίδιο τόπο, στην Cava dei Tirenni, ένα μικρό λιμάνι στην περιοχή του Σαλέρνο, στην Τυρρηνική θάλασσα, στην δυτική ακτή της Ιταλίας.

Το πολύ γνωστό είναι «Ο τελευταίος σταθμός» και το σχετικά άγνωστο είναι «Το απομεσήμερο ενός φαύλου». Και τα δύο αναφέρονται στο συγκεκριμένο γεγονός της επιστροφής της ελληνικής κυβέρνησης από την Αίγυπτο στην Ελλάδα.

Από το ιστολόγιο http://latistor.blogspot.com αντιγράφω την σύντομη αναφορά:

Όταν τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στο Κάιρο. Ο Γ. Σεφέρης, που ήταν διπλωματικός υπάλληλος, την ακολούθησε και από την υπηρεσιακή του θέση (στο Κάιρο και την Πραιτόρια της Ν. Αφρικής) έζησε τις διπλωματικές ζυμώσεις μεταξύ των Ελλήνων πολιτικών και των συμμάχων, οι οποίες αφορούσαν το πολιτικό μέλλον της Ελλάδας. Στα ημερολόγιά του, που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του με τον τίτλο Μέρες και Πολιτικό Ημερολόγιο, έχει καταγράψει τους πολιτικούς αυτούς αγώνες, τις δολοπλοκίες και τους καιροσκοπισμούς ανθρώπων και υπηρεσιών, σε μια εποχή που η Ελλάδα με την Αντίστασή της συνέχιζε τον αγώνα εναντίον των κατακτητών και υπέφερε τα πάνδεινα (πείνα, εκτελέσεις, βασανιστήρια, πυρπολήσεις κτλ.). Οι εμπειρίες αυτές του Σεφέρη βρίσκουν την ποιητική τους έκφραση στα ποιήματα της συλλογής «Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄». Τελευταίο ποίημα της συλλογής είναι ο Τελευταίος Σταθμός, γραμμένος, σύμφωνα με την ένδειξη του ποιητή, στο λιμάνι Cava dei Tirreni, κοντά στο Σαλέρνο της Ιταλίας, στις 5 Οκτωβρίου 1944. Εκεί έχουν φτάσει από την Αίγυπτο οι ελληνικές διπλωματικές υπηρεσίες και είναι έτοιμες να επιστρέψουν στην Ελλάδα, από την οποία αποχωρούν οι Γερμανοί (από την Αθήνα έφυγαν στις 12 Οκτωβρίου 1944). Το δράμα φαίνεται να τελειώνει, αλλά σε λίγο θ’ αρχίσουν νέες συμφορές: ο εμφύλιος.

Από το ιστολόγιο http://praxiallilegiis.blogspot.gr αντιγράφω το σχόλιο:

Εκτός από τον γνωστό Σεφέρη, τον σοβαρό, τον βαρύθυμο και μελαγχολικό, υπήρχε και ο άλλος Σεφέρης, ο αισθησιακός, ο φιλοπαίγμων, ο σατιρικός.

Η συνύπαρξη είναι εμφανής ανάμεσα σε δυο του ποιήματα που γράφτηκαν στο ίδιο μέρος, την ίδια εποχή και για το ίδιο θέμα. Το ένα είναι ο «Τελευταίος Σταθμός». Το άλλο, σαρκαστικό, ειρωνικό και διαχρονικά επίκαιρο, είναι «Το Απομεσήμερο ενός Φαύλου». Γράφτηκαν και τα δύο στην Ιταλία, ενώ η ελληνική κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής περίμενε την έγκριση των Άγγλων για να επιστρέψει στη μόλις απελευθερωμένη Ελλάδα.

Η διαφορά ανάμεσα στα δυο ποιήματα είναι προφανής, καμία βαθειά φιλολογική ανάλυση δεν χρειάζεται. Το πρώτο το γράφει ο διπλωμάτης, ο κοσμογυρισμένος, ο αρχαιογνώστης, ο υψηλής νοημοσύνης και αισθητικής, ο (αργότερα) καταξιωμένος με το νόμπελ λογοτεχνίας ποιητής. Το δεύτερο το γράφει ο «απλός» άνθρωπος, αυτός που πέρασε και είδε κι άκουσε πολλά, που συσσώρευσε μέσα του πίκρα, οργή και αγανάκτηση για τα όσα συνέβησαν εκείνα τα τρία χρόνια στην Αίγυπτο με την «εξόριστη» ελληνική κυβέρνηση. Τα δύο ποιήματα περιγράφουν το ίδιο πράγμα, το ύφος και, κυρίως, το λεξιλόγιο είναι που κάνει την διαφορά.

Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι ήταν … λογικό να μείνει «σχετικά» (έως και εντελώς, θα πω εγώ) άγνωστο το δεύτερο ποίημα. Δεν ταίριαζε στην εικόνα του σοβαρού νομπελίστα, στην εικόνα που είχαν κάποιοι άλλοι δημιουργήσει για τον Γιώργο Σεφέρη – η ποίηση πρέπει, άραγε, να ωραιοποιεί την αλήθεια;

Ο τελευταίος σταθμός

Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσαν.

Τ’ αλφαβητάρι των άστρων που συλλαβίζεις

όπως το φέρει ο κόπος της τελειωμένης μέρας

και βγάζεις άλλα νοήματα κι άλλες ελπίδες,

πιο καθαρά μπορείς να το διαβάσεις.

Τώρα που κάθομαι άνεργος και λογαριάζω

λίγα φεγγάρια απόμειναν στη μνήμη

νησιά, χρώμα θλιμμένης Παναγίας, αργά στη χάση

ή φεγγαρόφωτα σε πολιτείες του βοριά ρίχνοντας κάποτε

σε ταραγμένους δρόμους ποταμούς και μέλη ανθρώπων

βαριά μια νάρκη.

Κι όμως χτες βράδυ εδώ, σε τούτη τη στερνή μας σκάλα

όπου προσμένουμε την ώρα της επιστροφής μας να χαράξει

σαν ένα χρέος παλιό, μονέδα που έμεινε για χρόνια

στην κάσα ενός φιλάργυρου, και τέλος

ήρθε η στιγμή της πληρωμής κι ακούγονται

νομίσματα να πέφτουν πάνω στο τραπέζι

σε τούτο το τυρρηνικό χωριό, πίσω από τη θάλασσα του Σαλέρνο

πίσω από τα λιμάνια του γυρισμού, στην άκρη

μιας φθινοπωρινής μπόρας το φεγγάρι

ξεπέρασε τα σύννεφα, και γίναν

τα σπίτια στην αντίπερα πλαγιά από σμάλτο.

Σιωπές αγαπημένες της σελήνης.

Είναι κι αυτός ένας ειρμός της σκέψης ένας τρόπος

ν’ αρχίσεις να μιλάς για πράγματα που ομολογείς

δύσκολα, σε ώρες όπου δε βαστάς σε φίλο

που ξέφυγε κρυφά και φέρνει

μαντάτα από το σπίτι κι από τους συντρόφους,

και βιάζεσαι ν’ ανοίξεις την καρδιά σου

μη σε προλάβει η ξενιτιά και τον αλλάξει.

Ερχόμαστε απ’ την Αραπιά, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Συρία

το κρατίδιο της Κομμαγηνής, που ‘σβησε σαν το μικρό λυχνάρι

πολλές φορές γυρίζει στο μυαλό μας,

και πολιτείες μεγάλες που έζησαν χιλιάδες χρόνια

κι έπειτα απόμειναν τόπος βοσκής για τις γκαμούζες

χωράφια για ζαχαροκάλαμα και καλαμπόκια.

Ερχόμαστε απ’ την άμμο της έρημος απ’ τις θάλασσες του Πρωτέα,

ψυχές μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες,

καθένας κι ένα αξίωμα σαν το πουλί μες στο κλουβί του.

Το βροχερό φθινόπωρο σ’ αυτή τη γούβα

κακοφορμίζει την πληγή του καθενός μας

ή αυτό που θα ‘λεγες αλλιώς, νέμεση μοίρα

ή μονάχα κακές συνήθειες, δόλο και απάτη,

ή ακόμη ιδιοτέλεια να καρπωθείς το αίμα των άλλων.

Εύκολα τρίβεται ο άνθρωπος μες στους πολέμους

ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο

χείλια και δάκτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος

μάτια που μισοκλείνουν στο λαμπύρισμα της μέρας

και πόδια που θα τρέχανε, κι ας είναι τόσο κουρασμένα,

στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους.

Ο άνθρωπος είναι μαλακός και διψασμένος σαν το χόρτο,

άπληστος σαν το χόρτο, ρίζες τα νεύρα του κι απλώνουν

σαν έρθει ο θέρος

προτιμούν να σφυρίξουν τα δρεπάνια στ’ άλλο χωράφι

σαν έρθει ο θέρος

άλλοι φωνάζουνε για να ξορκίσουν το δαιμονικό

άλλοι μπερδεύονται μες στ’ αγαθά τους, άλλοι ρητορεύουν.

Αλλά τα ξόρκια τ’ αγαθά τις ρητορείες,

σαν είναι οι ζωντανοί μακριά, τι θα τα κάνεις;

Μήπως ο άνθρωπος είναι άλλο πράγμα;

Μην είναι αυτό που μεταδίνει τη ζωή;

Καιρός του σπείρειν, καιρός του θερίζειν.

Πάλι τα ίδια και τα ίδια θα μου πεις φίλε.

Όμως τη σκέψη του πρόσφυγα τη σκέψη του αιχμάλωτου

τη σκέψη του ανθρώπου σαν κατάντησε κι αυτός πραμάτεια

δοκίμασε να την αλλάξεις, δεν μπορείς.

Ίσως και να ‘θελε να μείνει βασιλιάς ανθρωποφάγων

ξοδεύοντας δυνάμεις που κανείς δεν αγοράζει

να σεργιανά μέσα σε κάμπους αγαπάνθων

ν’ ακούει τα τουμπελέκια κάτω απ’ το δέντρο του μπαμπού,

καθώς χορεύουν οι αυλικοί με τερατώδεις προσωπίδες.

Όμως ο τόπος που τον πελεκούν και που τον καίνε σαν το πεύκο,

και τον βλέπεις

είτε στο σκοτεινό βαγόνι, χωρίς νερό, σπασμένα τζάμια, νύχτες και νύχτες

είτε στο πυρωμένο πλοίο που θα βουλιάξει καθώς το δείχνουν οι στατιστικές,

ετούτα ρίζωσαν μες στο μυαλό και δεν αλλάζουν

ετούτα φύτεψαν εικόνες ίδιες με τα δέντρα εκείνα

που ρίχνουν τα κλωνάρια τους μες στα παρθένα δάση

κι αυτά καρφώνονται στο χώμα και ξαναφυτρώνουν∙

ρίχνουν κλωνάρια και ξαναφυτρώνουν δρασκελώντας λεύγες και λεύγες

ένα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων το μυαλό μας.

Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές

είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη

δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή

γιατί είναι αμίλητη και προχωράει

Στάζει τη μέρα στάζει στον ύπνο

μνησιπήμων πόνος.

Να μιλήσω για ήρωες να μιλήσω για ήρωες: ο Μιχάλης

που έφυγε μ’ ανοιχτές πληγές απ’ το νοσοκομείο

ίσως μιλούσε για ήρωες όταν, τη νύχτα εκείνη

που έσερνε το ποδάρι του μες στη συσκοτισμένη πολιτεία,

ούρλιαζε ψηλαφώντας τον πόνο μας «Στα σκοτεινά

πηγαίνουμε στα σκοτεινά προχωρούμε...»

Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά.

Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσουν.

Cava dei Tirreni, 5 Οκτωβρίου ’44

Το απομεσήμερο ενός φαύλου

Τράβα αγωγιάτη, καρότσα τράβα,

τράβα να φτάσουμε γοργά στην Κάβα!

Φύσα βαπόρι, βόα μηχανή,

να ’ρθούμε πρώτοι εμείς! – οι στερνοί.

Τα στερνοπαίδια και τ’ αποσπόρια

και τ’ αποβράσματα και τ’ αποφόρια

μιας μάχης που ήτανε γι’ άλλα κορμιά

για μάτια αλλιώτικα κι άλλη καρδιά.

Πολιτικάντηδες, καραβανάδες,

ψιλικατζήδες, κολλυβιστάδες,

μούργοι, μουνούχοι και θηλυκά

τράβα αγωγιάτη! βάρα αμαξά!

Φτωχή Πατρίδα, στα μάγουλά σου

μαχαίρια γράφουνε το γολγοθά σου

μάνα λιοντόκαρδη, μάνα ορφανή,

κοίτα αν αντέχεις τέτοια πομπή:

το ματσαράγκα, το φαταούλα

με μπογαλάκια και με μπαούλα

τη χύτρα που έβραζε κάθε βρωμιά

λες και την άδειασαν όλη μεμιά

σ’ αυτούς ανάμεσα τους ήπιους λόφους

όπου μας κλείσανε σαν υποτρόφους

ενός αδιάντροπου φρενοβλαβή

που στο βραχνά του παραμιλεί.

Δες το σελέμη, δες και το φάντη

πώς θυμιατίζουνε τον ιεροφάντη

που ρητορεύεται λειτουργικά

μπρος στα πιστά του μηρυκαστικά.

Μαυραγορίτες από τα Νάφια[1]

της προσφυγιάς μας άθλια σινάφια,

γύφτοι ξετσίπωτοι κι αρπαχτικοί,

λένε, πατρίδα, πως πάνε εκεί

στα χώματά σου τα λαβωμένα

γιατί μαράζωσαν, τάχα, στα ξένα

και δεν μπορούνε χωρίς εσέ

οι φαύλοι: τρέχουνε για το λουφέ.

Cava dei Tirreni, περιφέρεια του Salerno, 7 Οκτώβρη του ’44

[1] Τα Νάφια είναι ιδιωματική απόδοση των NAAFI, πού ήταν καταστήματα των Άγγλων ένστολων και πηγή εφοδιασμού για τους Έλληνες μαυραγορίτες.

κυκλο-φ-οριακα 811 27.05.2015

Πάει κι ο Μάης, συμπολίτες, πολύ γρήγορα πέρασε, μου φαίνεται, αυτός ο μήνας. Βέβαια, για τα παιδιά που δίνουν τις πανελλαδικές εξετάσεις ο Μάιος είναι ο μήνας των παθών, αλλά περνάει, τελειώνει, κι αρχίζει το «μεγάλο φωτεινό καλοκαίρι», που θυμάμαι πώς και πώς το περιμένανε οι κόρες μου, το 2008 και το 2011! Χωρίς καμία «κρίση πανικού» - τι ‘ν τούτο πάλι φέτος, πάνω από δέκα παιδιά με κρίση πανικού, πού οφείλεται και πώς δικαιολογείται αυτή η έξαρση; Μήπως χρειάζεται κι εδώ μια «διαχείριση άγχους» των γονέων, κυρίως, και της ευρύτερης οικογένειας, αυτοί είναι, συνήθως, οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχολογία των παιδιών - με μαγεύουν αυτές οι καινούργιες εκφράσεις που μπαίνουν στην ζωή μου.

Διαχείριση άγχους στην εργασία, ημερίδα, διαβάζω, διοργανώνεται αυτές τις ημέρες και σ’ αυτήν θα προσέλθουν, μαθαίνω, σύσσωμοι οι εργαζόμενοι στον Δήμο Βόλου, γιατί κανείς τους δεν ξέρει πού εργάζεται σήμερα και πού θα βρεθεί αύριο. Συνεχείς είναι, τον τελευταίο καιρό, οι μετακινήσεις υπαλλήλων, προϊσταμένων και διευθυντών – όλες δημοσιεύονται στην «Διαύγεια» - και δεν ξέρω αν αυτό βελτιώνει την λειτουργία αυτού του πολύ μεγάλου οργανισμού που λέγεται «Δήμος Βόλου». Μακάρι να βγω ψεύτης, αλλά φοβούμαι ότι το αντίθετο συμβαίνει.

Σε ότι αφορά την σήραγγα της Γορίτσας, εμείς το ‘χουμε ξαναπεί, ο Δήμος βρέθηκε μπροστά σε ένα θέμα τελείως άσχετο με τις αρμοδιότητές του, ένα αντικείμενο που βασίζεται σε διαφορετικά δεδομένα και προδιαγραφές, και προσπαθεί «εκ των ενόντων» να τα βγάλει πέρα. Έχω την αίσθηση ότι δεν γίνεται έτσι και έχω την βεβαιότητα ότι τάχιστα πρέπει να προκηρυχθεί διαγωνισμός και να ανατεθεί σε ειδική εταιρεία, σχεδόν όλες οι πολλές, πλέον, σήραγγες στην Ελλάδα λειτουργούν υπό την εποπτεία τέτοιων εταιρειών. Στην …Νορβηγία τα πράγματα μπορεί να συμβαίνουν διαφορετικά, εγώ πάντως ξέρω ότι δεν υπάρχει καμία σήραγγα στον κόσμο που να μην εποπτεύεται με κάποιον τρόπο, ιδίως αν είναι μακρύτερη από 500 μ (η δική μας, θυμίζω, έχει μήκος 596 μ.). Όσο για τον διεθνή και ελληνικό κανονισμό λειτουργίας, που απαιτεί να βρίσκονται στο κέντρο ελέγχου δύο (2) άτομα σε κάθε βάρδια, τι να πω, υποθέτω ότι αυτοί που έφτιαξαν αυτόν τον κανονισμό (και δεν ανήκω σ’ αυτούς…) κάτι περισσότερο ξέρουν από όλους όσους που ποτέ δεν ασχολήθηκαν με σήραγγες και, απλώς, ξέρουν να κάνουν κάποιες αφελείς διαιρέσεις.

Επισκεφθήκαμε εθιμοτυπικώς την Αστυνομική Διεύθυνση Μαγνησίας στο καινούργιο της κτήριο, στην οδό Βενιζέλου, προς Μελισσάτικα. Και είπαμε εύγε! να ένα σύγχρονο δημόσιο κτήριο στην πόλη μας, καλοφτιαγμένο και λειτουργικό. Ευχόμαστε μακροημέρευση, μέσα από σωστή και καλή συντήρηση – γιατί τα προβλήματα όλων των δημόσιων έργων στην Ελλάδα οφείλονται κατά 95% στην συντήρηση και μόνο κατά 5% στην κατασκευή. Και μετά από αυτό το επίτευγμα του αρμοδίου Υπουργείου καιρός είναι να πάρει, επιτέλους, σειρά και το νέο κτήριο της Πυροσβεστικής. Κάποτε υπήρχαν διαβεβαιώσεις, υπάρχει και το οικόπεδο στον Περιφερειακό που το παραχωρεί ο Δήμος, τίποτε δεν έγινε ως τώρα. Δεν ξέρω αν οι φορείς και οι βουλευτές της πόλης συνεχίζουν να το διεκδικούν, πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι είναι απαραίτητο να μετακινηθεί η Πυροσβεστική από την γωνία Γαλλίας-Κουμουνδούρου.

Καλοκαιράκι, ετοιμαζόμαστε πυρετωδώς για τα μπάνια του λαού. Κάποιοι τα έχουν ξεκινήσει κιόλας και καλά κάνουν. Ο Παγασητικός (φαίνεται ότι) είναι καθαρός, προς επίρρωσιν βαπτίστηκε σ’ αυτόν και η Δημοτική μας Αρχή στις Αλυκές. Με την πλαζ των Αλυκών δεν (φαίνεται να) πηγαίνουν καλά τα πράγματα, ακόμη μία χρονιά θα μείνει στα χάλια της. Κι αυτό που συμβαίνει τώρα προέρχεται, κατά την γνώμη μας, από το λάθος της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής να αναθέσει την διαχείριση της πλαζ σε κάποια παγκοσμίως άγνωστη σύμπραξη δύο επιχειρηματιών από την Μύκονο, αν δεν κάνω λάθος. Έκτοτε διερωτώμαι: άραγε, δεν υπήρχαν βολιώτες επιχειρηματίες ενδιαφερόμενοι, που να τους ξέρουμε και να μας ξέρουν, να λειτουργήσουν αυτό το σημαντικό κομμάτι του παραλιακού μας μετώπου; Ή επρόκειτο, για μία ακόμη φορά, για την «πλέον συμφέρουσα οικονομική προσφορά» χωρίς πλήρη έλεγχο του ποιος και τι κρύβεται πίσω της; Τα πάντα εκ του αποτελέσματος κρίνονται, δυστυχώς…

Καλοκαιράκι, μια συμβουλή: φροντίστε λίγο το αυτοκίνητό σας. Συνήθως το καλοκαίρι διανύουμε περισσότερα χιλιόμετρα και με πιο βαρυφορτωμένο όχημα, ο κινητήρας λειτουργεί αναγκαστικά με ακόμη πιο ψηλές θερμοκρασίες απ’ ότι τον χειμώνα, ανεμιστήρες και ψυγείο δουλεύουν στο φουλ, η άσφαλτος «λιώνει» και τα ελαστικά υποφέρουν, τα φρένα ζεσταίνονται ακόμη περισσότερο. Πάνω απ’ όλα πρέπει να είναι η ασφάλεια στην οδήγηση, και ένα ασφαλές όχημα συμβάλλει σημαντικά στην ασφαλή οδήγηση.

Ας είμαστε όλοι καλά, γεια σας.
(δημοσιεύτηκε στην βολιώτικη "Θεσσαλία" την Τετάρτη 27.05.2015)

κυκλο-φ-οριακα 810 20.05.2015

...χωρίς λόγια

Καλημέρα, συμπολίτες. Ακόμη εδώ, αχρεοκόπητοι παραμένουμε, με έναν φοβερό πόλεμο νεύρων να μαίνεται γύρω μας και με, παρ’ όλα αυτά, ένα προβάδισμα 21% του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της Νέας Δημοκρατίας σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Αν με ρωτάτε τι θα γίνει τελικά, σας απαντώ «δεν ξέρω, απλώς ελπίζω». Και συνεχίζω να προσπαθώ να κρατώ σε τάξη την οικογενειακή μου λειτουργία. Και δεν βλέπω τηλεόραση.

Διαβάζω, όμως. Αυτό ναι, το κάνω, δεν κόβεται το χούι – όπως και το γράψιμο δεν κόβεται. Κι αυτά που διαβάζω τις τελευταίες μέρες …βρωμάνε.

Η εγκατάσταση του βιολογικού καθαρισμού των αστικών και των προεπεξεργασμώνων βιομηχανικών αποβλήτων του Βόλου (για συντομία: ο βιολογικός, σκέτο, και όλοι καταλαβαίνουμε τι εννοείται) είναι ένα ολόκληρο εργοστάσιο που διαχειρίζεται πολλές χιλιάδες κυβικά μέτρα λύματα, περίπου 30.000 ημερησίως, με ένα σωρό διαδικασίες και χημικές διεργασίες, που τις ξέρουν καλά μόνο όσοι εργάζονται σ’ αυτή και γνωρίζουν καλά το αντικείμενο – ότι και να λέμε εμείς «οι απ’ έξω» είναι ή λίγο ή (συνηθέστερα) πολύ. Και μέσα σ’ αυτό το εργοστάσιο μπορεί να είναι και εκατοντάδες οι παράγοντες και τα σημεία που μπορούν να προκαλέσουν μια διαταραχή, με τις όποιες σοβαρές ή λιγότερο σοβαρές επιπτώσεις στον τελικό αποδέκτη του επεξεργασμένου λύματος, στον Παγασητικό κόλπο δηλαδή.

Από τους εκατοντάδες αυτούς παράγοντες ένας, κατά την γνώμη μου, δεν επιτρέπεται ποτέ να αφεθεί να δράσει: η διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος. Δεν είναι δυνατόν μια τέτοια εγκατάσταση να μείνει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε για ένα λεπτό. Γι’ αυτό και υπάρχει πάντα η πρόβλεψη για ισχυρές γεννήτριες ρεύματος που θα αποκαταστήσουν γρήγορα τη λειτουργία των απαραίτητων μηχανημάτων. Αλλά οι γεννήτριες για να λειτουργήσουν χρειάζονται πετρέλαιο, δεν λειτουργούν με νερό!

Αυτό είναι που εγώ θεωρώ απαράδεκτο σ’ αυτή την τελευταία ιστορία με την ρύπανση (ή μήπως δεν υπήρξε; ανακοινώσεις, εργαστήρια, αποτελέσματα, υπηρεσίες και αρμόδιοι νομίζω ότι πάλι κάπως μας μπερδέψανε…) του Παγασητικού: η ΔΕΗ έκανε διακοπή ρεύματος (δεν ξέρω και δεν με ενδιαφέρει για ποιον λόγο) αλλά οι γεννήτριες δεν δούλεψαν επειδή δεν είχαν πετρέλαιο!! Αυτό είναι το παντελώς απαράδεκτο, συμπολίτες, και καμία δικαιολογία δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Πετρέλαιο για τις γεννήτριες ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει να υπάρχει πάντοτε στον βιολογικό, τόσο δύσκολο είναι αυτό;

Στην σήραγγα της Γορίτσας τι υπάρχει και τι πρέπει να υπάρχει, η πόλη το μαθαίνει μέρα με τη μέρα. Μετά τις καταγγελίες των πέντε (5) εργαζομένων του Δήμου Βόλου στο Κέντρο Ελέγχου της σήραγγας, την πραγματικά εκτός τόπου και χρόνου απάντηση της Δημοτικής Αρχής και την επιβεβλημένη εμπλοκή του Συλλόγου Δημοτικών Υπαλλήλων, συνέβη και το για εμάς αναπάντεχο: μετατέθηκε από την Διεύθυνση Βιώσιμης Κινητικότητας στις βάρδιες του Κέντρου Ελέγχου της σήραγγας ο μοναδικός Συγκοινωνιολόγος που έχει απομείνει στον Δήμο του Βόλου! Και σ’ αυτή την έρμη τη Διεύθυνση, που με πολύ κόπο καταφέραμε να συστήσουμε οι τρεις (3) τότε Συγκοινωνιολόγοι του Δήμου με τον νέο Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας, όταν εφαρμόστηκε το πρόγραμμα «Καλλικράτης», έχουν μετακινηθεί υπάλληλοι μηχανικοί καθ’ όλα άξιοι και αξιοσέβαστοι που όμως καμία σχέση δεν έχουν με τα κυκλοφοριακά και συγκοινωνιακά ζητήματα. Και ένας νέος μηχανικός που πήγε εκεί ως προϊστάμενος και είχε όρεξη για σωστή δουλειά, έμεινε δυο μήνες κι ύστερα ξαναμετακινήθηκε σε άλλη θέση. Έχουν μετακινηθεί και άλλοι μηχανικοί, με χρόνια υπηρεσίας και ειδικές γνώσεις σε θέσεις-ψυγεία, βάλε και τις συνταξιοδοτήσεις που τρέχουν γοργά, τι θα μείνει;

Δεν ξέρω, λέτε να μην τα χρειαζόμαστε όλα αυτά σ’ αυτή την πόλη, λέτε να μην χρειαζόμαστε πια μηχανικούς σε κατάλληλες θέσεις; Μπορεί, δεν ξέρω, επαναλαμβάνω και μένω παρατηρητής αλλά όχι βουβός.

Όσον αφορά αυτή καθ’ αυτή τη σήραγγα της Γορίτσας, εμείς το έχουμε πει εξ αρχής: δεν πρέπει και δεν μπορεί να λειτουργεί με αποκλειστική ευθύνη του Δήμου, δεν συμβαίνει κάτι ανάλογο σε καμία σήραγγα στην Ελλάδα – είναι κι αυτό μια από τις πολλές «ιδιαιτερότητες» του Βόλου, ο κατάλογός μας εμπλουτίζεται καθημερινά…

Άλλο τι δεν έχω να προσθέσω. Ελάτε να αγαλλιάσει η ψυχή σας με τα τραγούδια της Βολιώτικης Χορωδίας μεθαύριο Κυριακή 24.05.2015, ώρα 8:00 μμ, στο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Ιωνίας. Κάτι τέτοιο λέει κι ο άγνωστος «καλλιτέχνης» στον τοίχο της φωτογραφίας. Γεια σας.

(δημοσιεύτηκε στην βολιώτικη "Θεσσαλία" την Τετάρτη 20.05.2015)

κυκλο-φ-οριακα 809 13.05.2015

Καλημέρα και σήμερα, συμπολίτες. Καθώς φαίνεται ακόμη δεν έχουμε χρεοκοπήσει ως χώρα και ως άτομα – στα πρόθυρα βρισκόμαστε, εδώ και πέντε (5) χρόνια, κι ακόμη τίποτε. Παρά τις σχεδόν καθημερινές προβλέψεις των εξωτερικών και εσωτερικών «φίλων μας». Μου έλεγε ένας φίλος που παρακολουθεί (γιατί εγώ δεν…) ότι κάθε βράδυ 7:00 με 9:00 η Ελλάδα χρεοκοπεί στις τηλεοράσεις και το επόμενο πρωί πληρώνει και μισθούς και συντάξεις και τις δόσεις των δανείων – θαύμα, συμβαίνει θαύμα!

Κι αφού ανέφερα τις τηλεοράσεις (τα διάφορα κανάλια, δηλαδή) πώς αντέχεται, συνάνθρωποι, αυτός ο καταιγισμός διαφημίσεων, και μάλιστα χρονικώς συντονισμένων μεταξύ τους, ώστε ο έρμος ο τηλεθεατής «επί του καναπέως» να μην έχει καμία δυνατότητα «ζάπινγκ»; Είναι δυνατόν ένα κινηματογραφικό έργο, που συνήθως έχει διάρκεια κοντά στη μιάμιση ώρα, να διαρκεί στα ελληνικά κανάλια τρεις και παραπάνω ώρες; Να αρχίζει στις 10:00 και να τελειώνει στις 1:00; - αν προλάβω να δω το τέλος, γιατί κανένα 5λεπτο πριν το πολυπόθητο τέλος υπάρχει σταθερά «μπρέικ» (σπάσιμο, δηλαδή) για διαφημίσεις, που κρατάει, μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα, τουλάχιστον ένα 20λεπτο και δεν το αντέχω. Απευθύνονται σε ζώα; Ή μήπως θεωρούν οι άριστοι αυτοί «μαιτρ» του μάρκετινγκ ότι εκείνη την ώρα εγώ θα αποφασίσω να αλλάξω τηλεφωνική εταιρεία ή να αγοράσω, πρωί-πρωί την επομένη, μισό κιλό σπανάκια στην παγκοσμίως μοναδική προσφορά των 0,132 € τα 123 γραμμάρια; Το περιλάλητο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης δεν ασχολείται μ’ αυτό το θέμα; Καταλήγω να πιστεύω ότι όντως μας θεωρούν ζώα, πρόβατα, αγελάδες, που το μόνο που έχουν να κάνουν αύριο είναι να μασουλήσουν το χορταράκι τους και να κατεβάσουν γάλα.

Και για να το κλείσουμε (προσωρινά) το θέμα, άκουσα μια κυρία ψυχολόγο να λέει ότι οι άνθρωποι άνω των 60 ετών δεν πρέπει να κάθονται και να βλέπουν τηλεόραση αλλά πρέπει α) να περπατούν β) να συζητούν και γ) να διαβάζουν αν θέλουν να απομακρύνουν τους κινδύνους της άνοιας και του αλτσχάιμερ.

Δόξα τω Θεώ, θέματα για συζήτηση στην πόλη μας υπάρχουν πολλά, κάθε μέρα ανακύπτουν νέα και ωραία. Τόποι για περπάτημα και συναντήσεις ακόμη περισσότεροι. Το διάβασμα είναι, βέβαια, ιδιωτική υπόθεση, όμως ακόμη και εφημερίδες διαθέτουμε πολλές, έχει υπερ-αιώνια παράδοση στον έντυπο Τύπο ο Βόλος.

κυκλο-φ-οριακα 808 06.05.2015

το συντριβάνι στην Πλατεία Δικαστηρίων της Λάρισας

Καλημέρα συμπολίτες. Με ανεβασμένες θερμοκρασίες μας μπήκε ο Μάης, τα μπάνια ξεκίνησαν πολλοί, καλό καλοκαίρι να ‘χουμε. Ξανα-άνοιξε και η παραδοσιακή «Αύρα» στον παραδοσιακό Άναυρο, μια χαρά βραδιές θα περάσουμε – βεβαίως και στα άλλα παραλιακά μαγαζιά, μη νομίσει κανείς ότι έχουμε κάτι, κάνουμε κάποια «διαφήμιση» στην «Αύρα», απλώς το αναφέρουμε επειδή ήταν καιρό κλειστή, με δικαστικές διαμάχες κλπ., και τώρα φαίνεται ότι ξεπεράστηκαν όλα και ξαναμπαίνει σε κανονική λειτουργία.

Πάμε στα υπόλοιπα ενδιαφέροντα.

1.         Στις 29 Απριλίου 2015 κατεδαφίστηκε αιφνιδίως το τετράγωνο συντριβάνι της Πλατείας Ελευθερίας, διότι, όπως δήλωσε ο κ. Δήμαρχος, το συντριβάνι ήταν παγκόσμια πρωτοτυπία και πατέντα που δεν λειτουργούσε. «Είναι εστία μόλυνσης και κινδύνου και αυτοί που το κατασκεύασαν δεν ξέρω γιατί το έκαναν. Όλες οι παρεμβάσεις στις πλατείες είναι κυκλικές» είπε και δήλωσε ότι υπήρχε βούληση και εμμονή καταστηματαρχών και δικηγόρων να διαφοροποιηθεί η πλατεία. Για να μαθαίνουν οι νεώτεροι (π.χ. η κα. Πρόεδρος του ΤΕΕ) και να μην «ξεχνούν» οι παλαιότεροι (π.χ. οι άμεσα εμπλεκόμενοι), τα κυκλο-φ-οριακά έχουν καταγράψει τα εξής περί αυτού: α) το «αρχικό», κυκλικό συντριβάνι, που είχε και χρυσόψαρα μέσα και (νομίζω ότι) το νοσταλγούν όλοι οι παλιοί Βολιώτες, δεν ξέρω πότε κατασκευάστηκε – καλό είναι όποιος ξέρει να το πει και σ’ εμένα β) αυτό το συντριβάνι κατεδαφίστηκε το 1999 (χωρίς ακριβέστερη ημερομηνία), επί Δημάρχου Μιχάλη Κουντούρη, όταν είχε εκλεγεί με την στήριξη της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΚΕ γ) μετά από έξι (6) περίπου χρόνια, επί Δημάρχου Κυριάκου Μήτρου (μετά τις εκλογές του 2002) ξεκίνησε τον Ιούλιο 2005 και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο 2005 η κατασκευή του τετράγωνου συντριβανιού με όλους τους πίδακες, τον φωτισμό κλπ. Φαίνεται ότι η όλη κατασκευή ήταν πολύ πολύπλοκη και απαιτητική σε συντήρηση – κατά καιρούς άκουγα διάφορα «μυστήρια» – γεγονός, πάντως, είναι πώς αυτό το συντριβάνι δεν ήταν πολύ συχνά σε πλήρη λειτουργία – η Τεχνική Υπηρεσία υποθέτω ότι θα ξέρει περισσότερα.

Βεβαίως ούτε «παγκόσμια πρωτοτυπία και πατέντα» ήταν το κατεδαφισθέν, ούτε «όλες οι παρεμβάσεις στις πλατείες είναι κυκλικές – μια βόλτα στο διαδίκτυο αρκεί για να αντιληφθεί κανείς την ποικιλία σχεδίων και λειτουργιών, στα συντριβάνια όλου του κόσμου. Αλλά και μέχρι την πλατεία Δικαστηρίων της γειτονικής μας Λάρισας να πάει, φτάνει (φωτογραφία).

Πάει, λοιπόν, κι αυτό το συντριβάνι, όπως έχουν πάει κι άλλα σ’ αυτή την πόλη (π.χ. στο τρίγωνο μπροστά στο Δημαρχείο, εκεί όπου τώρα υπάρχει βραχόκηπος και βάρκα, είχε κατασκευαστεί επί Δημάρχου Πιτσιώρη και καταργήθηκε επί Δημάρχου Μήτρου). Περιμένουμε να δούμε το καινούργιο.

Έτσι έσπασα το χέρι μου !

Η επιστολή αυτή γράφτηκε από τον Κοσμήτορα της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου μας Καθηγητή Παντελή Σκάγιαννη (δικό του είναι το σπασμένο χέρι...) και δημοσιεύτηκε στις τοπικές εφημερίδες πριν από έναν περίπου χρόνο.
Ουδείς ενδιαφέρθηκε. Το κάγκελο βρίσκεται ακόμη στην ίδια άκρως επικίνδυνη θέση, ακριβώς επάνω στην διάβαση πεζών, προς δόξαν αρχόντων και υπηρεσιών του Δήμου Βόλου. Και στο μεταξύ πολλά παρόμοια κάγκελα έχουν αφαιρεθεί, όχι λόγω επικινδυνότητας, αλλά λόγω ...όχλησης παρακείμενων τραπεζοκαθισμάτων!

Στα τέλη του Μάρτη (2014) είχα δύο επείγουσες συνεδριάσεις. Την πρώτη στο Οικονομικό Τμήμα και σχεδόν αμέσως μετά στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου. 

Είκοσι λεπτά προσπαθούσα να βρω μέρος να παρκάρω κάπου κοντά στο Οικονομικό Τμήμα. Δεν βρήκα. Κατέληξα να παρκάρω πίσω από το Δημοτικό θέατρο. Έφυγα τρέχοντας προς την Κοραή, πέρασα τρέχοντας από το φανάρι των πεζών στη γωνία Ξενοφώντος και 2ας Νοεμβρίου απέναντι από τη Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας. Επιτάχυνα το τρέξιμό μου καθώς ερχόταν ένα αυτοκίνητο που δεν μου έδωσε την αίσθηση ότι ήταν έτοιμο σταματήσει στο φανάρι. Εκεί που έστριψα το κεφάλι μου για το παρακολουθήσω αίφνης έπεσα στα χαμηλά κάγκελα και βρέθηκα φαρδύς πλατύς στο πεζοδρόμιο έχοντας κάνει ένα αξιοζήλευτο πλονζόν επιπέδου τερματοφύλακα. Με τη διαφορά πως έπεσα πάνω σε πλάκες πεζοδρομίου και χτύπησα το κεφάλι μου. Οι πόνοι αφόρητοι και στο δεξί μου χέρι, το οποίο αποδείχτηκε, μετά από λίγη ώρα στο Νοσοκομείο, πως έσπασα. 

Και σχεδόν Ιούλιος πλέον, ακόμη με ταλαιπωρεί. 

Είχα σκοντάψει στα χαμηλά κάγκελα και για δυο –τρεις μήνες τώρα νόμιζα πως είχα παραβεί το νόμο και έτρεχα δίπλα στη διάβαση εκεί που είχε τα χαμηλά κάγκελα. Έλεγα μέσα μου, αυτά παθαίνει όποιος παραβαίνει το Νόμο στη χώρα αυτή. Σίγουρα αν δεν τιμωρηθεί από το δικαστήριο θα τιμωρηθεί από τη Θεία Πρόνοια (εξ άλλου υπάρχει και ο περίφημος Θεός της Ελλάδος). Όπως περίπου τιμωρούνται οι διάφοροι κλέφτες του δημοσίου πλούτου που είναι όλοι «μέσα». Ίσως λοιπόν μου άξιζε να τιμωρηθώ αφού έτρεχα δίπλα και όχι μέσα στη διάβαση, ως όφειλα, έστω και με πράσινο.

Προχτές όμως ξαναπέρασα από εκεί και έριξα μια ματιά. Ω! του θαύματος, ανακάλυψα πως δεν είχα παραβεί κανένα νόμο. Είχα τρέξει πάνω στη διάβαση. Απλά η διάβαση στο τέλος είχε τα περίφημα χαμηλά κάγκελα!

Ποιά ιδιοφυία μηχανικού και από ποιον φορέα επέβλεψε το έργο αυτό; Ποιος ηλίθιος τα τοποθέτησε;

Παντελής Σκάγιαννης

Κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του

Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

κυκλο-φ-οριακα 807 29.04.2015

ο κίμβος Περιφερειακός - Ε.Ο. 34

Φτάσαμε και στο τέλος του Απρίλη του ξανθού, μπροστά μας ο Μάης ο μυρωδάτος, Καλημέρα συμπολίτες. «Καρδιά μου πώς αντέχεις μέσα στην τόση αγάπη και στις τόσες ομορφιές;», συμπληρώνει το γνωστό τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη (μουσική και στίχοι) με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση σε πρώτη (και, παραδόξως, μοναδική δισκογραφημένη εκτέλεση, σύμφωνα με το διαδίκτυο). Τόση αγάπη και τόσες ομορφιές. Της φύσης, προφανώς εννοεί ο ποιητής. Και πράγματι είναι όμορφη η φύση αυτή την εποχή, τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γης χορτάρι. Πάνω στο βουνό μας υπάρχει ένα όργιο χρωμάτων και υδάτων – είναι αυτά τα ύδατα που τροφοδοτούν τα χρώματα, είναι οι ζωογόνες φλέβες του βουνού, που ξεκινούν από ψηλά, από τις χιονοσκέπαστες μέχρι πριν λίγο κορφές, διακλαδίζονται παντού χορεύοντας και τραγουδώντας και εμπλουτίζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα, και καταλήγουν, όσα περισσεύουν, στη γαλάζια θάλασσα του Αιγαίου ή του Παγασητικού. Ευλογία Θεού.

Αλλά και στην πόλη μέσα, καταμεσής, αν κυκλοφορήσει κανείς με τις αισθήσεις σε εγρήγορση βλέπει τις ανθισμένες νερατζιές, μυρίζει την ευωδιά τους, λίγο παραέξω από το κέντρο βλέπει τα τριαντάφυλλα, τις μαργαρίτες, τους πανσέδες, ο Βόλος είναι μια πόλη που ακόμη έχει κήπους, έχει νοικοκυραίους και νοικοκυράδες που αγαπάνε και φροντίζουνε τις αυλές τους, ακόμη και τα μπαλκόνια τους, όσοι πια δεν μπορούν να έχουν αυλές. Τούτη η εποχή είναι, νομίζω, μια καλή ευκαιρία να ξανα-συνειδητοποιούμε κάθε χρόνο σε τι ευλογημένη περιοχή μας έλαχε να ζούμε.

Με κάποια προβλήματα, ναι. Ευλογημένη, όμως. Άλλωστε χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα νομίζω ότι μόνο ο Παράδεισος των πρωτοπλάστων ήταν και είναι.

Τι σεισμός ήταν ετούτος πάλι στα Ιμαλάια! Διάβασα ότι σεισμός τέτοιας ενέργειας, περίπου 8 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ (η κλίμακα αναπτύχθηκε το 1935 στην Νότια Καλιφόρνια, από τους σεισμολόγους Charles Richter και Beno Gutenberg), σ’ αυτή την περιοχή είχε να γίνει από το 1933 και ότι, εκτός των καταστροφικών του αποτελεσμάτων σε ανθρώπους και υποδομές, προκάλεσε και αύξηση του ύψους των Ιμαλαΐων κατά μερικά εκατοστά! Διότι, όπως είπε ο ομότιμος καθηγητής κ. Βασίλης Παπαζάχος, το φαινόμενο, που εξελίσσεται εδώ και εκατομμύρια χρόνια, οφείλεται στη σύγκρουση της Ινδικής με την Ασιατική πλάκα, όπου «η Ινδία “σπρώχνει”, προς τα επάνω και “συμπιέζει” την υπόλοιπη Ασία, η οποία μετατοπίζεται με τη σειρά της, ετησίως, κατά 10 εκατοστά περίπου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται, αντίστοιχα, κατά μερικά εκατοστά και το υψόμετρο των Ιμαλαΐων.» Τρομερά πράγματα, τρομερές φυσικές δυνάμεις, απολύτως μη ελεγχόμενες από τον (δήθεν) «επικυρίαρχο» άνθρωπο. Σκαλίζοντας λίγο περισσότερο βρήκα ότι ο μεγαλύτερος ως τώρα σεισμός, μεγέθους 9,5 ρίχτερ, καταγράφηκε στις 22 Μαΐου 1960 στην πόλη Βαλδίβια της Χιλής και ότι είναι, για γεωφυσικούς λόγους, πρακτικά αδύνατο να υπάρξει στη γη ισχυρότερος σεισμός από 9,5 R. Ο Θεός να φυλάει.